Het rekenkastje: kleuters uitnodigen tot spelenderwijs en ontdekkend rekenen
Het rekenkastje is een handig, educatief hulpmiddel om jonge kinderen op een speelse manier kennis te laten maken met rekenen. Met een aantrekkelijk aanbod kunnen peuters en kleuters zelf het spel bepalen. Op deze manier krijgen kinderen de kans om spelenderwijs vertrouwd te raken met rekenkundige vaardigheden. Denk hierbij aan tellen, getalbegrip en het vlot overzien van aantallen. Maar rekenen is meer dan tellen en getallen. Een plattegrond aflezen, een bloem vouwen of de dagen van de week benoemen, is óók rekenen.
In deze blog vertel ik je welke domeinen rekenen kent en geef ik bij ieder domein een voorbeeld van een passende activiteit voor kleuters. Daarna laat ik voorbeelden van materialen zien die je kunt aanbieden in het rekenkastje.
Getallen: getalbegrip
Schatten van hoeveelheden. Leg bijvoorbeeld zes looseparts neer op tafel. Zonder te tellen raadt jouw kind hoeveel looseparts er liggen. Dit kan ook met snoepjes. 😉
Getallen: bewerkingen
Eerlijk verdelen. Geef vijftien looseparts en drie bakjes. Vraag je kind om de looseparts eerlijk te verdelen over de bakjes.
Verhoudingen
Bijvoorbeeld bij het spelen van winkeltje. Als één item €2,- kost, hoeveel kosten dan twee items? En hoeveel kosten dan vier items?
Verbanden
Gebruiken van een staafdiagram. Bijvoorbeeld door het dobbelspel Staafdiagram voor kleuters te spelen.
Meten
Hoe lang doe je er over doet om van A naar B te rennen? Dit kan je meten door te tellen of met een stopwatch. Of: hoeveel voorbeeldkaarten kan je nabouwen in 5 minuten?
Meetkunde
Voorbeeldkaartjes nabouwen, bijvoorbeeld de Busy Box Cubes.
Materialen in het rekenkastje voor kleuters.
Basismateriaal dat direct uitnodigt tot rekenen, is materiaal om te tellen, een dobbelsteen en cijfers. Met deze drie items kan jouw kind allerlei spelletjes bedenken. En op deze manier is jouw kind spelenderwijs actief met getallen, getalbegrip en bewerkingen. Leg het materiaal eens binnen bereik en kijk wat jouw kind verzint, zonder je eigen ideeën te opperen.
Basisaanbod rekenkastje kleuter
Looseparts als telmateriaal
Grapat Coins
Meten tot je een ons weegt
Je hoeft er weinig voor te doen: kinderen aan het meten krijgen. En alhoewel ze nog niet helemaal begrijpen dat je bij nul moet beginnen met een meetlint, nodigt een meetlint wel uit om ervaring op te doen met meten. Wist je dat je ook kunt meten met een stapel blokjes? Een Legopoppetje is misschien één blokje hoog en een Duplopoppetje wellicht twee. In dit geval zal je het aantal blokjes moeten tellen om tot de conclusie te komen hoe hoog, lang of breed iets is.
Met stapelcijfers kan je het meetwerk weer op een andere manier benoemen. Een tien is even hoog als een zes en vier samen. En als ik een pegdoll bovenop een bakje zet, kan ik met de stapelcijfers meten hoe hoog mijn torentje is. "Deze twee items zijn samen 11 hoog!"
Ruimtelijk inzicht stimuleren met meetkunde
Als je een dagje door de dierentuin loopt of je bezoekt een museum, geef je kleuter dan in ieder geval een plattegrond. Ook al is er op dat moment weinig interesse in, later weer thuis kan de plattegrond ineens interessant zijn. Je namelijk nog eens samen kijken waar jullie geweest zijn en wat je gezien hebt. Naast het ophalen van herinneringen via een plattegrond, is het lezen van de kaart ook een rekenactiviteit. Want jouw kleuter doet op deze manier ervaring op met het oriënteren in de ruimte en met meetkundige begrippen zoals 'verder, dichtbij, links en rechts'.
Zoals ik in de intro al aangaf, is meetkunde ook het nabouwen van een voorbeeld. Alles wat valt onder construeren, is meetkunde. Dus ook het bouwen zonder voorbeeld, is een vorm van rekenen. Dat vrije bouwspel draagt namelijk bij aan ruimtelijk inzicht en in dat spel komen ook allerlei meetkundige begrippen aan bod. "Deze steen moet bovenop die" en "ik zet deze hier nog even tussen."
Het laatste subonderdeel dat onder meetkunde valt, is het opereren met vormen en figuren. Daarvoor zijn mozaïek, een tangram en klein bouwmateriaal items die perfect in het rekenkastje passen én uitnodigen tot meetkunde.
Een niveautje hoger
Als het rekenkastje eenmaal lekker in gebruik is, is het fijn om het materiaal regelmatig te wisselen. Op die manier houd je het kastje interessant genoeg om mee aan de slag te gaan. Met de volgende drie items geef je het aanbod weer een nieuwe prikkel. Zo kan het spel steeds opnieuw uitdagend zijn.
Tot slot
In deze blog deelde ik ideeën om kleuters spelenderwijs aan het rekenen te krijgen. Ik liet materialen zien die prikkelend en uitdagend zijn om spelenderwijs tot rekenen te komen. Door steeds te variëren in het aanbod, blijft het kastje aantrekkelijk om mee te werken.
Het aanbod dat je in deze blog kon lezen, kan al interessant zijn voor peuters vanaf 3,5 jaar. Voor jongere peuters schreef ik de blog Een voorsprong op school: 10 verrassende manieren om peuters aan het rekenen te krijgen.